Okres dorastania to czas, w którym młodzi ludzie mierzą się z ogromną liczbą zmian – zarówno w ciele, jak i w psychice. W tym właśnie okresie kształtuje się ich tożsamość, budowane są relacje z rówieśnikami i poszukiwane odpowiedzi na trudne pytania o własne miejsce w świecie. Naturalne wahania nastroju, impulsywność czy bunt bywają elementem rozwoju, jednak coraz częściej obserwujemy sytuacje, w których młodzież zmaga się z poważniejszymi wyzwaniami.
Jednym z najczęściej występujących problemów są zaburzenia lękowe. Mogą one pojawiać się pod postacią ciągłego niepokoju, nadmiernych obaw o przyszłość, a także różnorodnych dolegliwości fizycznych, które trudno połączyć z chorobą somatyczną. Wiele nastolatków nie potrafi nazwać swoich uczuć, a rodzice i nauczyciele często nie wiedzą, jak właściwie reagować. Dlatego tak istotne jest, abyśmy potrafili rozróżniać, kiedy mamy do czynienia z naturalnym stresem, a kiedy sygnały wskazują na coś poważniejszego.
Stany lękowe i zaburzenia depresyjno-lękowe – kiedy problem staje się poważny?
Okres dojrzewania bywa pełen emocji – młodzież często doświadcza smutku, złości czy lęku w związku z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi szkoła, relacje z rówieśnikami i jakie młody człowiek stawia sam przed sobą. Jednak granica pomiędzy „normalnym stresem” a stanem wymagającym pomocy specjalisty bywa cienka. Warto zrozumieć, że zaburzenia lękowe i depresyjno-lękowe nie są chwilowym nastrojem, lecz poważnym problemem zdrowotnym, który może znacząco wpłynąć na rozwój młodego człowieka. Kiedy napięcie przestaje być krótkotrwałe, a lęk zaczyna towarzyszyć młodemu człowiekowi każdego dnia, możemy mówić o zaburzeniach lękowych.
Objawy, których nie wolno bagatelizować
Pierwsze sygnały, że stany lękowe i obniżony nastrój stają się problemem, to wycofywanie się z życia społecznego i unikanie sytuacji, które wcześniej były neutralne lub przyjemne. Nastolatek może zacząć zamykać się w swoim pokoju, rezygnować ze spotkań z przyjaciółmi czy stracić zainteresowanie dotychczasowymi pasjami. Codzienne sytuacje – spotkanie z rówieśnikami, wyjście do szkoły czy rozmowa z nauczycielem – stają się źródłem nieproporcjonalnego niepokoju. Często pojawiają się także trudności z nauką – problemy z koncentracją, brak energii i spadek wyników w nauce. Zaburzenia lękowe mogą przybierać tez inne formy np. objawów somatycznych – częste bóle głowy, napięcie mięśni czy problemy gastryczne.
Kiedy do objawów lęku dołączają oznaki smutku, utrata sensu, poczucie bezradności czy rezygnacja z codziennych obowiązków, istnieje ryzyko, że mamy do czynienia z zaburzeniami depresyjno-lękowymi. To stan, w którym emocje zaczynają dominować nad życiem młodego człowieka, a on sam nie potrafi już poradzić sobie z nimi samodzielnie.
Leczenie stanów lękowych u młodzieży – jak wygląda proces terapeutyczny?
Kiedy u młodego człowieka diagnozuje się zaburzenia lękowe lub depresyjno-lękowe, kluczowe staje się wdrożenie odpowiedniego leczenia. W wielu przypadkach najskuteczniejszym rozwiązaniem okazuje się psychoterapia, która dostosowana jest do potrzeb nastolatka i jego sytuacji życiowej.
Na czym polega terapia psychologiczna dla młodzieży?
Psychoterapia to proces, w którym młoda osoba ma szansę w bezpiecznych warunkach mówić o swoich emocjach i problemach. Terapeuta nie ocenia, lecz uważnie słucha, pomaga zrozumieć źródło trudności i pokazuje narzędzia, które ułatwiają radzenie sobie z lękiem. W przypadku nastolatków istotne jest, aby spotkania były prowadzone w atmosferze zaufania, tak by młody człowiek nie czuł się zmuszany do rozmowy, lecz stopniowo otwierał się na współpracę.
Terapia dla młodzieży daje przestrzeń do nauki regulowania emocji, budowania pewności siebie i rozwijania zdrowszych strategii reagowania w trudnych sytuacjach. W efekcie leczenie stanów lękowych przynosi wymierne korzyści – od zmniejszenia objawów somatycznych po poprawę relacji rodzinnych i rówieśniczych.
Wsparcie rodziny jako element terapii
W leczeniu młodzieży bardzo ważna jest rola rodziny. To właśnie bliscy mogą zapewnić poczucie bezpieczeństwa i wspierać w praktycznym wdrażaniu zmian, które pojawiają się w trakcie terapii. Terapeuta angażuje rodziców w proces leczenia, tłumacząc, jak rozmawiać z dzieckiem, jak unikać presji i jak okazywać empatię. Bo, kiedy rodzina staje się aktywnym uczestnikiem procesu, skuteczność terapii znacząco rośnie. Dlatego warto traktować leczenie nie jako „problem dziecka”, ale jako wspólną drogę ku poprawie jakości życia całej rodziny.
Jak terapia psychologiczna wspiera rozwój nastolatka?
Wzmocnienie poczucia własnej wartości
Jednym z pierwszych efektów psychoterapii jest stopniowe odzyskiwanie poczucia własnej wartości. Młody człowiek, który wcześniej zmagał się z lękiem, krytyką ze strony otoczenia czy poczuciem izolacji, uczy się na nowo dostrzegać swoje mocne strony. Terapeuta pomaga mu zrozumieć, że jego emocje nie definiują całej jego osoby, a umiejętność radzenia sobie z nimi może stać się źródłem siły.
Nauka radzenia sobie z emocjami i stresem
W ramach terapii nastolatek poznaje techniki, które pozwalają łagodzić objawy lęku i skutecznie zmniejszają napięcie. Może to być nauka świadomego oddychania, rozpoznawanie momentów narastającego stresu czy praca nad negatywnymi myślami. Dzięki temu leczenie stanów lękowych staje się nie tylko sposobem na redukcję objawów, ale też nauką praktycznych umiejętności, które procentują w dorosłym życiu.
Lepsze relacje z rówieśnikami i rodziną
Kiedy objawy lęku i smutku zaczynają ustępować, młody człowiek odzyskuje zdolność do budowania zdrowych relacji. Terapia pomaga mu otworzyć się na rozmowy, lepiej komunikować swoje potrzeby i unikać zachowań obronnych, które wcześniej prowadziły do konfliktów. To ogromny krok w stronę odzyskania równowagi i większej satysfakcji z życia społecznego.
Odkrywanie potencjału i pasji
Dzięki terapii młodzież ma szansę odzyskać motywację do nauki, rozwijać zainteresowania i odkrywać talenty, które wcześniej były przytłumione przez lęk czy depresję. To sprawia, że proces leczenia nie jest jedynie pracą nad problemami, ale też otwieraniem drzwi do rozwoju i spełniania marzeń.
Podsumowanie – krok ku lepszej przyszłości
Kiedy zauważamy u naszego dziecka objawy wskazujące na zaburzenia lękowe lub zaburzenia depresyjno-lękowe, naturalną reakcją bywa lęk i poczucie bezradności. Warto jednak pamiętać, że pomoc jest możliwa i skuteczna. Psychoterapia, cierpliwość oraz wsparcie rodziny tworzą fundament, na którym młody człowiek może odzyskać równowagę emocjonalną i poczucie bezpieczeństwa.
Psycholog w Tychach, psychoterapeutka ericksonowska. Prowadzę terapię indywidualną, dla par i młodzieży, oferując wsparcie w radzeniu sobie z emocjami, stresem i kryzysami życiowymi.